Samen met een bevriend stel sta ik op de besneeuwde weg langs ons huis. Met het hoofd in de nek turen we naar het gat in de gevel.
    Ik vraag me af, zegt de mannelijke helft van het stel, een handige klusser, hoe Honza dat gat vanaf een hoge ladder wil dichtmetselen. Waar zet hij zijn ladder neer? Hij gebaart naar de greppel en het steile hellinkje naar het huis. Hoe krijgt hij die zware stenen terug? Hoe brengt hij op tijd de specie aan? Straks dondert hij nog van de ladder. In Nederland zou geen aannemer het zo doen.
    Hoe dan wel, vraag ik, zelf totaal geen klusser.
    Hij lacht. Met een hoogwerker natuurlijk.

Het gat zit er al een tijdje.
    Einde zomer trekt storm Boris over. Vier dagen stortregent het. Rivieren en beken overstromen. Een deel van het naburig dorp wordt geëvacueerd omdat de dam van het vismeertje op doorbreken staat. We zien het in Leiden op het journaal. Echt bezorgd maken we ons niet. Ons huis ligt op hoge grond.
    Eva, die schapen houdt in de weide naast ons huis, appt het slechte nieuws. Als was het de achterkant van de maan bestuderen we de wazige, in de regen genomen foto’s. We ontwaren een knik in het schuine dak, een bungelende regenpijp en een rafelig gat in de kopgevel. Olina en Honza, die een sleutel van ons huis hebben, nemen polshoogte. Het dak staat niet op instorten en het regent niet in door het gat.
    Met nieuwe foto’s laat het voorval zich reconstrueren. Het wilde water van de buiten de oevers getreden beek ondergroef een oude iep en de wind gaf het laatste zetje. De boom viel op de bovengrondse elektriciteitsleiding. De schok plantte zich voort en rukte de bevestigingsbeugel van de leiding uit de kopgevel van ons huis. Ter hoogte van de vliering gaapt nu een ovaal gat. Rond dat gat, als wimpers rond een oog, steken uit het verband getrokken bakstenen naar buiten. Achter het gat het duister van de zolder.
    Tijdens onze afwezigheid heeft het energiebedrijf ter vervanging van de beugel een paal in de voortuin gezet. Aan ons om de schade aan het huis te repareren en de kosten via de verzekering te verhalen.
    Olina brengt ons in contact met een lokale dakdekker. Hij stelt zich aan ons voor als Biza, wat bizon betekent. Het is zijn zelfgekozen indianennaam. Met zijn gelooide gezicht en halflange, zwarte haar heeft hij inderdaad iets weg van een indiaan. Met zijn levenswijze ook. Hij rijdt paard zonder zadel, bivakkeert regelmatig met een stam van gelijkgezinden in het bos en bezit alleen een oude Nokia. Hij weigert resoluut het huis binnen te komen. Buiten aan de picknicktafel verorberen hij en zijn maat wel met smaak grote stukken van onze worteltaart. Terwijl zijn hulpje beneden de ladder vasthoudt, repareert Biza rustig en bekwaam het dak. De handgeschreven rekening van een dag werk en materialen bedraagt nog geen driehonderd euro. Zijn handen gaan afwerend omhoog als ik over het gat in de gevel begin.
    Het is lastig een aannemer te vinden die het gat wel wil repareren. Een rotklusje waar niet veel aan te verdienen valt, volgens Olina, die bij ons langskomt. Net als in Nederland is er in Tsjechië een tekort aan vakmensen. Olina heeft rondgebeld omdat wij het Tsjechisch niet machtig zijn en de aannemers nauwelijks Engels spreken. Wat nu? Maak je geen zorgen, zegt Olina, die altijd klaarstaat om anderen te helpen. Honza zal het doen.
    Honza is haar levenspartner, een kop kleiner dan zij, een lengteverschil dat ze met gratie dragen. Hij deed vaker karweitjes. Kwiek legde hij leidingen, repareerde boilers, installeerde waterpompen, pleisterde muren, vernieuwde tuinhekken, kapte bomen en plantte fruitbomen. Dat was in de periode dat hij zich liet inhuren als ‘echtgenoot voor een uur’. Dit manžel na hodinu is een wijdverspreid concept van klusjesmannen in Tsjechië, altijd uitgesproken met een schalks glimlachje.
    Tegenwoordig toont Honza zich minder happig. Zijn laatste klus was om onze schoorsteen aan te passen aan de nieuwe veiligheidseisen. Moeilijk, dus leuk, was zijn reactie. Liggend op de bank zou hij zich met gesloten ogen het rookkanaal voor de geest halen en de aanpak uitdenken. Grappig, dacht ik nog, zo liggend op de bank begin ik altijd aan een nieuw schrijfproject. Maar de tijd verstreek. Als we ernaar vroegen, had hij het te druk. We wisten best waarmee. In de zomer kookte hij voor de bruiloftspartijen in de herenhoeve van de bergbeklimmer. In de winter verbouwde hij zijn eigen woning. Wij voerden de druk niet op. Tsjechen, althans degenen die wij kennen, zijn bang om vrienden teleur te stellen en zeggen nooit ronduit nee. Bovendien had de schoorsteen in tachtig jaar geen vlamgevat. Er was geen haast bij.
    Ter voorbereiding op de komst van Honza ga ik naar de zolder. Het gat zit in de nauwe driehoek tussen schuin dak en vlieringvloer, half verscholen achter de draagconstructie, en is van binnenuit alleen tijgerend te benaderen. Het dichten van het gat zal voornamelijk van buitenaf moeten gebeuren. Voor de zekerheid plaats ik een bouwlamp en veeg de stofnesten, dode vliegen, veren, botjes, oude wespennesten, plukjes glaswol en vele, vele marterdrolletjes bij elkaar. Ja, er woont een marter op zolder. Het roofdier, dat ik ’s nachts hoor trippelen, maar slechts één keer waarnam, nestelt in het isolatiemateriaal. Volgens Honza zijn we lang niet de enigen met een marter in huis. Kuna nebo kočka, marter of kat, luidt de dorpswijsheid. We zijn te vaak weg om een kat te nemen. Een apparaat met ultrahoge pieptonen hielp niet. Doden heeft geen zin, een andere marter zal het vrijgekomen territorium overnemen. Daarom hebben we ons verzoend met onze huismarter en prijzen hem voor het muisvrij houden van ons huis.
    Terug in Nederland zie ik op de webcam de laatste bladeren van de bomen waaien en informeer naar de voortgang. Olina appt – Honza is net als Bizon geen fan van bellen of sociale media – dat Honza toevallig op het punt stond om te beginnen. Helaas gaat het vriezen. En onder de vijf graden droogt cement niet. In gedachten streep ik de winter door.

En dan nu dus die opmerking van onze handige logé. Met een hoogwerker natuurlijk.
    Ik zie voor me hoe Honza op een mooie lentedag eindelijk aan de slag zal gaan. Hij heeft de extra lange ladder van Biza geleend, de gevallen bakstenen bij elkaar geraapt en het cement aangemaakt. Fluitend klimt hij omhoog. Daar, op zes meter hoogte, oog in oog met het gat, dringt het tot hem door: dit kan weleens lastig worden. Hij is er de man niet naar om ten halve te keren. Met zijn buik tegen de wiebelende ladder gedrukt wrikt hij met beide handen aan de scheef zittende bakstenen, probeert de gevallen exemplaren terug te duwen, rekt zich tot het uiterste om de specie aan te brengen en dan nog iets verder om het goed glad te strijken…
    Op internet zoek ik uit hoe het zit met hoogwerkers in Tsjechië.
    We gaan langs bij Honza en Olina. In de keuken treffen we Olina en haar oudste zoon Benjamin aan. Honza lopen we mis, hij maakt met de jongste zoon en de hond een boswandeling. Olina schenkt thee en biedt zelfgebakken tulbandcake aan. Carla overhandigt twee stukken gesealde boerenkaas van de Leidse zaterdagmarkt en een pak stroopwafels. Warm zijn ze nog lekkerder, zegt ze tegen Benjamin, die het pak al openmaakt. We babbelen over onze kinderen, de wetenschapsworkshops voor scholieren die Olina geeft en het plan van een projectontwikkelaar om een waanzinnig groot hotel te bouwen bij de nabijgelegen zandsteenrotsen. Het rotsenpark trekt jaarlijks een half miljoen bezoekers. Genoeg is genoeg, vindt Olina. Eerder wist ze de verbreding van de weg door het dorp voor dagjesmensen tegen te gaan. Dat hotel gaat er niet komen.
    Pas nadat Olina een nieuwe pot thee heeft gezet en Benjamin beteuterd een op de kachel zwart aangebrande stroopwafel heeft laten zien, snij ik het repareren van het gat aan. Voorzichtig mijn woorden kiezend zeg ik dat het misschien een goed idee is als Honza een hoogwerker huurt.
    Een hoogwerker? De wenkbrauwen van Olina schieten omhoog. Voor de veiligheid, leg ik uit. Olina laat weten dat als Honza denkt dat hij het vanaf een ladder kan, hij het vanaf een ladder kan. Waarom dan geld uitgeven aan een hoogwerker? Ik zeg dat de kosten meevallen en dat sowieso de verzekering betaalt. Olina haalt haar schouders op en staart in stilte naar de muur.
    Ik tel mijn knopen. Wie de deskundigheid van haar levensgezel in twijfel trekt, zet de vriendschap op het spel. Dat is het me niet waard.

We zijn een paar maanden verder. Het is volop lente in Libná. Het gat in de gevel is nog niet gerepareerd. Ik maak me er niet al te druk om. Het huis heeft al zo veel doorstaan. De waterpomp begaf het, de dakpannen waaiden van de schuur, de waterleiding en de wc’s vroren kapot, er viel een boom tegen het huis, de elektriciteit viel uit en er werd ingebroken. Het kwam allemaal goed.
    Wel spreek ik een deadline met mezelf af. Als een jaar na de storm het gat nog steeds in de gevel zit, ga ik op zoek naar een aannemer. Uiteindelijk zal ik er wel eentje aan de telefoon krijgen die Engels spreekt.
    Hoewel de voortekens niet gunstig zijn, hoop ik dat voor die tijd Olina appt dat de klus is geklaard of dat we bij terugkomst in Libná het gat dichtgemetseld aantreffen. En of er dan wel of niet een hoogwerker is gebruikt? Ik hoef het niet te weten.